H religio imperii, η δογματική κατήχηση και η συνεκτική ουσία.

Κοινωνία θα πει άθροισμα ατόμων που επιδιώκουν από κοινού το δικό του ατομικό συμφέρον το καθένα, και αυτό γίνεται από κοινού, επειδή έτσι επιτυγχάνεται το βέλτιστο αποτέλεσμα. Ή μήπως όχι;…

…διότι, κοινωνία κατά μια άλλη, «αιρετική» άποψη είναι άθροισμα ατόμων, πλην όμως όχι θεωρουμένων ανεξαρτήτως της ποιότητας των σχέσεων που συνάπτουν μεταξύ τους, σχέσεις που οδηγούν σε υπέρβαση της χρηστικής- καταναλωτικής προσέγγισης του Άλλου μέσα σε μια διαρκή περιπέτεια κοινής αναζήτησης της Αλήθειας. Ποιότητα σχέσεων που νοηματοδοτεί τον βίο των κοινωνούντων.

Είτε χαμερπώς προσεγγίζεις την πρώτη εκδοχή, είτε υπερνεφέλως ιπτάμενος ψυχανεμίζεσαι την δεύτερη, υπάρχει μεταξύ τους μια κοινή ιδιότητα, χρησιμότατη στην μεν, αυτονόητη στην δε: Η ανάγκη για την συνεκτική ουσία της κοινωνίας. Για τον κοινό τόπο, τον κοινό λόγο, τον κοινόν νούν, για το κοινό περί δικαίου αίσθημα, για κοινά περί καλού και περί αισχρού κριτήρια, εν τέλει για ένα κοινό θεμέλιο συνεννόησης, για μια κοινή βάση συγκρότησης Πολιτείας. (γιαυτό και ο ιστορικός του μέλλοντος θα ξεκαρδίζεται μετά δακρύων, αναφερόμενος στο σημερινό Νεοεποχικό ιδεολόγημα της «πολύ-πολιτισμικότητας»). Χωρίς αυτήν την συνεκτική ουσία κοινωνία δεν γίνεται. Τελεία και Παύλα. Σκορποχώρι ναι. Κοινωνία όχι!

Το ποια μπορεί είναι αυτή η συνεκτική ουσία, αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα. Πάντως, αν θέλουμε να λειτουργεί ως τέτοια, δηλαδή ως όντως συνεκτική, θα πρέπει να αγγίζει τα εσώψυχα των κοινωνούντων, να περνά στην εσωτερική σφαίρα του Ιερού. Αλλιώς είναι ρηχός καταναγκασμός, και απλά δεν λειτουργεί.

Από παλιά αυτό μεταφραζόταν σε δυο λέξεις: Religio Imperii. Πάει να πει «επίσημη κρατική θρησκεία». Άρα χρήση του Ιερού και Υπερβατικού στην υπηρεσία της κοινωνικής συνοχής. Πολιτικά ευφυές, πνευματικά ελεεινό. Πάντως δουλεύει, έστω και με θύματα γενιές ολόκληρες συνειδησιακά ετερονομημένων, άρα και βαθύτατα δυστυχισμένων λαϊκών μαζών.

Ας έρθουμε στο Σήμερα. Religio Imperii υπάρχει, όχι πια ο Πατήρ Δίας, ή ο Τριαδικός Θεός, αλλά ο Φιλελεύθερος Καταναλωτικός Ουμανισμός (με όσους κομίζουν άλλη άποψη, είμαι ανοικτός για γόνιμο δημόσιο διάλογο). Το πρόβλημα όμως με την εν λόγω "θρησκεία" είναι ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά ως συνεκτική της κοινωνίας ουσία, γιατί αναφέρεται στον Άνθρωπο που δεν είναι αφ’ εαυτού Ιερός, και όχι σε κάτι πάνω από αυτόν, σε κάτι υπερβατικό. Άρα οι κοινωνίες που βασίζονται σε αυτήν είναι φύσει ασταθείς. Χρειαζόμαστε λοιπόν μια πιο στέρεα μεταφυσική βάση. Κατιτίς από πραγματική Θρησκεία.

Δηλαδή μια κοινωνία που απεμπολεί την Θρησκεία από την σκέψη και την πράξη της, έχει σοβαρότατο πρόβλημα συνοχής και επιβίωσης. Όπως και μια κοινωνία που την απαξιώνει και την εξοβελίζει από την εκπαιδευτική της διαδικασία. Πόσω μάλλον όταν πρόκειται για μια θρησκεία που επί χιλιετίες έχει διαμορφώσει την ιστορία, την νοοτροπία, την φιλοσοφία, την ταυτότητα την ίδια ενός λαού. Η απαξίωσή της, ειδικά σε εποχές που ο λαός αυτός καλείται εκών-άκων να «συνυπάρξει» με στρατιές απρόσκλητων «οικονομικών» επισκεπτών- εισβολέων, αρνουμένων να συμμορφωθούν μέσα στην κοινή αυτή συνεκτική ουσία, ισοδυναμεί με εθνική αλλά και πολιτειακή αυτοκτονία.

Όσο για την Εκκλησία, φρονώ ότι δεν υφίσταται κανένα απολύτως πρόβλημα. Ίσα ίσα που λίγη ταπείνωση, έστω και ακούσια, πάντα είναι ωφέλιμη. Καιρός να αντιληφθεί ότι άλλο η δογματική κατήχηση λογικών προβάτων, και άλλο η υποταγή συνειδήσεων. Επίσης καιρός να καταλάβει ότι η εκάστοτε Πολιτεία θα διδάξει Θρησκευτικά αν και εφόσον γουστάρει, αλλά πάντως με τον δικό της τρόπο, για τους δικούς της λόγους, και ανεξάρτητα από τις σωτηριολογικές εκκλησιαστικές ανησυχίες. Η διαποίμανση είναι εκκλησιαστικό έργο και συνιστά εγκληματική ανευθυνότητα να το εμπιστεύεται στην κοσμική εξουσία.

Αν το «κοσμικό» κράτος υποβαθμίζει και απαξιώνει την διδασκαλία των θρησκευτικών, κακό του κεφαλιού του, θα το βρει μπροστά του. Η Εκκλησία ως θεανθρώπινος οργανισμός έχει την δική της οικουμενική σωτηριολογική αποστολή και τους δικούς της τρόπους δράσης, και φυσικά εξ ορισμού δεν βλάπτεται από καμμία εθνική αυτοκτονία.