23 Σεπτεμβρίου, 2008
Κι όμως σκοτωνόμαστε τζάμπα.
Κάθε χρόνο στην χώρα μας πάνω από 2000 συνάνθρωποί μας, νέοι οι περισσότεροι, αφήνουν την τελευταία τους πνοή στην άσφαλτο (το νούμερο μου προκαλεί ίλιγγο). Κι άλλοι τόσοι μετά από λίγες μέρες στην εντατική. Κι άλλοι τόσοι και περισσότεροι εύχονται να είχαν πεθάνει «επιτόπου», γιατί στο εξής θα ζουν με σοβαρότατες αναπηρίες.
Η αποτυχία της πολιτείας να καταφέρει το στοιχειώδες και το αυτονόητο, να προστατέψει δηλαδή την ζωή την ίδια των πολιτών της, είναι κραυγαλέα, πέρα πάσης αμφισβήτησης.
Τις τελευταίες ημέρες, στην σκιά σκανδάλων, δημοσκοπήσεων, «ιερών» real-estate και ανίερων νομοτύπων ανηθικοτήτων, δημοσιοποιήθηκαν δυο πολύ ενδιαφέρουσες ανεξάρτητες έρευνες. Και οι δυο βασίζονται στέρεα στην αμείλικτη Στατιστική. Η πρώτη, από το Πολυτεχνείο Κρήτης, καταδεικνύει αυτό που οι γνώστες του προβλήματος κραυγάζουν εξαπ’ανέκαθεν, ότι δηλαδή το κλειδί στην όλη υπόθεση βρίσκεται πρωτίστως στην σοβαρή και συνεπή αστυνόμευση της οδικής συμπεριφοράς, μην παραβλέποντας φυσικά και τις άθλιες οδικές υποδομές, αλλά και την διαιώνιση μιας απαράδεκτης κυκλοφοριακής νοοτροπίας. Η δεύτερη, από το Τεχνικό Επιμελητήριο, τονίζει τα μαύρα χάλια του οδικού δικτύου, την εγκληματική συνήθεια της χρήσης τηλεφώνου εν ώρα οδήγησης, αλλά και την αναποτελεσματικότητα του νέου ΚΟΚ. Ας σημειωθεί ότι ο νέος ΚΟΚ είναι πρακτικά ίδιος με τον «παλιό», με την διαφορά ότι προβλέπει πιο ψηλά, συχνά εξοντωτικά, πρόστιμα για τους παραβάτες. Έτσι όμως, επειδή δεν συνοδεύεται από συστηματική αστυνόμευση και από άλλες προληπτικές και αποτρεπτικές για τις παραβάσεις ενέργειες, ο «νέος» ΚΟΚ καταλήγει να είναι ένας άτυπος φοροεισπρακτικός νόμος.
Μα είναι τόσο πια δύσκολο να σώσει η πολιτεία τις χιλιάδες των ζωών που χάνονται κάθε χρόνο αδίκως και βλακωδώς; Νομίζω πως δεν είναι καθόλου δύσκολο, αρκεί να το θέλει πραγματικά. Αρκεί να αποφασίσουμε όλοι ότι δεν θα βάλουμε τίποτα πάνω από την ζωή μας. Και δεν χρειάζεται να είναι κανείς γκουρού, για να προτείνει κάποια καινοτόμα μέτρα. (πολλά από αυτά ήδη εφαρμόζονται επιτυχώς και είναι αυτονόητα σε άλλες χώρες, τουλάχιστο ας τους αντιγράψουμε, εφόσον δεν μπορούμε να πρωτοτυπούμε). Τι δηλαδή μπορεί να γίνει:
- Οπωσδήποτε δρακόντεια αστυνόμευση, συνεχής, αμείλικτη και ασφυκτική, προσανατολισμένη στην ουσία της οδικής ασφάλειας. Δίχως αυτήν όλα τα υπόλοιπα δυστυχώς είναι ευχολόγιο, και βαρετή φλυαρία.
- Δυνατότητα και διευκόλυνση ακόμα και ιδιωτών να καταγράφουν και να καταγγέλλουν τροχαίες παραβάσεις. Άλλωστε έχουν έννομο συμφέρον να το κάνουν, γιατί οι ίδιοι είναι που εκτίθενται σε κίνδυνο.
- Παιδαγωγική φιλοσοφία στις κυρώσεις. Επιείκεια για την πρώτη παράβαση, αυστηροποίηση για τις επόμενες, εξάντληση της αυστηρότητας για τους αμετανόητους. Υποχρεωτικά σεμινάρια οδικής ασφάλειας στους παραβάτες οδηγούς και πεζούς. Διπλά και τριπλά πρόστιμα σε παραβάτες οδηγούς που μεταφέρουν παιδιά, και άρα δίνουν το κακό παράδειγμα. Ειδικές ποινές για δημόσια πρόσωπα, διότι και αυτά δίνουν παράδειγμα.
- Διπλώματα οδήγησης με περιορισμό ιπποδύναμης, ανάλογα με την ηλικία. Οι τακτικοί παραβάτες να υποβιβάζονται στην χαμηλότερη κατηγορία, ανεξαρτήτως ηλικίας.
- Σύνδεση ασφαλίστρων- παραβατικότητας, μέσα από ένα σύστημα bonus-malus.
- Απαγόρευση διαφημίσεων αυτοκινήτων με αναφορά σε ταχύτητα, δυναμισμό, επιθετικότητα, «μαγκιά» του διαφημιζομένου προϊόντος.
- Υποχρέωση των ΜΜΕ με κάθε διαφήμιση αυτοκινήτου να ακολουθεί και μια αντίστοιχη σχετικά με την οδική ασφάλεια.
- Συνεχής και έντονη αντίστοιχη καμπάνια από την Πολιτεία.
- Πολλαπλασιασμός των οργάνων ελέγχου και των τεχνικών μέσων. Άλλωστε δεν επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό, καθώς είναι τα μόνα που, αν και δεν είναι αυτό το ζητούμενο, βγάζουν τα έξοδά τους,
- Συνεχής παρακολούθηση της καλής κατάστασης των οχημάτων, κινητά τεχνικά κλιμάκια για τους βασικούς ελέγχους, αυτόματη κατάσχεση οχημάτων με «περίεργες» μετατροπές.
- Υποχρεωτικός εφοδιασμός κάθε οχήματος με σύστημα ανοικτής ακρόασης για κινητά τηλέφωνα.
- Άμεση επισκευή του οδικού δικτύου, ειδικά σε περιπτώσεις κακοτεχνιών, παγίδων, ασαφών διαγραμμίσεων και ορίων, ανεπαρκούς ή λανθασμένης σήμανσης. Ποινικοποίηση των κακοτεχνιών για κατασκευαστές και επιβλέποντες υπαλλήλους.
- Καθιέρωση τεχνικών προδιαγραφών και νορμών για κάθε είδους δρόμο, πεζόδρομο, κλπ.
- Θέσπιση Ανεξάρτητης Αρχής Οδικής Ασφάλειας.
- Επίμονη προσπάθεια για εμφύσηση της έννοιας της οδικής ασφάλειας στα παιδιά, οργανωμένη κυκλοφοριακή αγωγή από τα σχολικά θρανία και ανάληψη από την πολιτεία της υποχρέωσης για την εκπαίδευση στην οδήγηση. Άλλωστε, αν μπορούμε να ελπίζουμε σε κάτι, αυτό είναι οι νέες γενιές.
Πολλά ακόμα μπορεί κανείς να προτείνει, αλλά ο σκοπός του παρόντος είναι να αναφέρει ενδεικτικά κάποιες ενδεδειγμένες ενέργειες, οι οποίες φυσικά δεν εξαντλούν το θέμα. Το γνωρίζω πως από ένα παράλυτο και ανάλγητο κράτος ελάχιστα μπορεί κανείς να περιμένει. Το γνωρίζω καλά επίσης, ότι κάποιες από τις παραπάνω προτάσεις ξενίζουν, ίσως κάποιοι υπομειδιάσουν κιόλας. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι καλύτερα να υπομένουμε μερικά «παράλογα» αυστηρά μέτρα, παρά να σκοτωνόμαστε παράλογα. Αν πάλι δεν μπορούμε να συμφιλιωθούμε με την ιδέα ότι πρέπει να θυσιάσουμε την οδική μας ξεγνοιασιά και ανευθυνότητα, τότε θα πρέπει να εξακολουθούμε να συμφιλιωνόμαστε με το γεγονός ότι χιλιάδες συνάνθρωποί μας χάνονται καθημερινώς άδικα. Ίσως και πρόσωπα που αγαπούμε. Ίσως αύριο, ποιος ξέρει, κι εμείς οι ίδιοι.
18 Σεπτεμβρίου, 2008
Νόμιμο ή ηθικό; Ή μήπως τίποτε από τα δυο;
Σύμπτωμα χαρακτηριστικό μιας σήπτουσας κοινωνίας, όπως καλή ώρα η δική μας, είναι η αδυναμία διάκρισης αξιών και ποιοτήτων. Διότι αυτή η διάκριση είναι φύσει αντισηπτική, και άρα άτοπη μέσα στην ζέχνουσα σήψη μας. Λοιπόν, για να σαπίζεις πρέπει προηγουμένως να έχεις απονευρωθεί, ώστε να μένεις με το στόμα χανοειδώς ανοικτό μπροστά σε ρηχές υβριστικές ατάκες του τύπου "είναι νόμιμο, άρα και ηθικό" και να μην αρπάζεις σβερκόκωλα τους υβριστές – ξεστομιστές να τους σιχτιροσαβουρντίζεις στον Καιάδα της ιστορικής χλεύης.
Διάκριση αξιών και ποιοτήτων θα πει να ξέρω τι μου γίνεται, να έχω επίγνωση για το τι με ωφελεί και τι με βλάπτει, τι με θάβει και τι με απογειώνει. Ποιος δημόσιος λειτουργός, ποιος "εθνοπατέρας" θα με προάγει και ποιος θα με καταβαραθρώσει.
Προαπαιτούμενο γνώρισμα των "εθνοπατέρων" η νομιμότητα; Ασφαλώς και όχι. Μή γένοιτο! Η νομιμοφροσύνη ναι. Η νομιμότητα όχι. Διότι εξ ορισμού, ως διακονούμενος ο Λαός είναι πάνω από τον υπηρέτη Νόμο (πλην των κακορίζικων ετερονομημένων κοινωνιών) και διαφεντεύει τα του οίκου του. Άρα και οι εκπρόσωποι και οι μπροστάρηδες του Λαού πρέπει να είναι πάνω από τον Νόμο (στον βαθμό που διάγουν ως εκπρόσωποι και μπροστάρηδες) όχι για να τον παραβαίνουν, αλλά για να τον υπερβαίνουν ελέω Λαού. Αυτό ακριβώς είναι και το νόημα της πολυθρύλητης βουλευτικής ασυλίας. (η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, οφείλει νομίζω να επεκταθή και σε κάθε επίπεδο εξελεγμένης εξουσίας, για ενέργειες όμως που σχετίζονται με την άσκηση αυτής της εξουσίας στο όνομα του εκλέγοντος Λαού).
Τότε, μήπως η ηθική, το εθιμικό δηλαδή και άγραφο στην ουσία Δίκαιο, είναι το προαπαιτούμενο γνώρισμα των Αρχόντων; Πιθανότατα, αλλά και πάλι υπάρχουν περιπτώσεις που η ηθική ως ήθος-έθος-συνήθεια απλά καταγράφει την μιζέρια μας, τον εύκολο συμβιβασμό της πεπτωκυίας μικρότητάς μας. Ανασφάλεια, και ενοχική κρύφια συναίσθηση αναξιότητας, και μετάθεση επαχθούς ευθύνης στους μπροστάρηδες. Βαθύτατα μεταπτωτικώς ανθρώπινο, και γαρ ατελές. Άρα ως Πολιτεία Αληθοστρεφής, ούτε κι εδώ αναπαυόμαστε. Απαιτούμε από τους μπροστάρηδες να μην φαλκιδεύονται στην χωμάτινη ηθική μας, αλλά, ως μπροστάρηδες, να την εξυψώνουν αληθοστρεφώς.
Έτσι, ως απόσταγμα της άγραφης στα νομικά κείμενα, πλην εγγεγραμμένης στην μύχια συλλογική συνείδησή μας Ηθικής ορίζουμε το Ήθος, την στάση και την σχέση ζωής που οικοδομεί στην ουσία του ο καθένας μας. Κι αν διπλοαποστάξουμε και το Ήθος, τότε φτάνουμε στην Αρετή, στην σύνθετη ποιότητα εκείνη του ανθρώπου, που του επιτρέπει να συγκροτεί Κοινωνία και Πολιτεία. Αυτό οφείλει να είναι το κύριο γνώρισμα κάθε μπροστάρη και ταγού, σε μια κοινωνία που θέλει να ελπίζει στην ανελικτική συνέχειά της. Από την χαμερπή νομιμότητα μέχρι την υψιπετή Αρετή η διαφορά είναι ουρανομήκης, αλλά αλί και τρισαλί στην κοινωνία που δεν το έχει αντιληφθεί.
Αντίπους της Αρετής η Αχρειότης. Ο αχρείος , ο άχρηστος, και δη το μπάζο, απεργάζεται την δικιά του δυσώδη ευδαιμονία εις βάρος της κοινής προκοπής. Δεν συνεισφέρει τίποτε, ούτε ως παράδειγμα προς μίμηση, ούτε ως υλική στα κοινά συνδρομή. Προφασίζεται προφάσεις για εύκολο εν αμαρτίαις οφ-σορ πλουτισμό, χλευάζοντας επιδεικτικά τα "κορόιδα" που δεν τους κόβει ή απλά δεν καταδέχονται, ρε αδελφέ, να βοθροκυλιστούν μαζί του.